ماجرای عکسهای دو نفره
انتخابات اتفاقی است که مردم و نظام سیاسی در کنار هم عکس میگیرند.
در موقعیتهای متعارف، نظام سیاسی با شعارها و مناسک و تبلیغات رسمی، تلاش دارد استوار، ایستاده بر شعارها و آرمانهای انقلابی و اهداف برنامه ریزی شده خود ظاهر شود. موفق، استوار، بی تزلزل، بی نیاز به دیگران و نیرومند. مردم نیز در تاکسی و حلقههای خصوصی و خانوادگی با بگو مگوهای خود ظاهر میشوند. ناراضی، ناباور، شکاک، نق زننده و شاکی.
اما در فضاهای انتخاباتی، قرار است نظام سیاسی رای بگیرد. بنابراین تلاش دارد ریخت و شاکله خود را حفظ کند و در عین حال، گوش شنوایی برای شکایتهای مردم بگشاید. نشان دهد که از سنخ و جنس آنهاست. دردها و رنجهای آنان را درک میکند. در این نما، نظام سیاسی رنجور و زخمی و لنگ خود را نشان میدهد تا مردم خیلی احساس بیگانگی نکنند. مردم نیز وقتی در صحنههای انتخاباتی ظاهر میشوند به رغم شکایتها و نارضایتیهای خود، در برگزاری انتخاباتی که فرصتی برای آنهاست، همراه و همساز با نظام و مسیر او ظاهر میشوند. این چنین است که انتخابات فضای منحصر به فردی برای گرفتن عکس دو نفره نظام و مردم است.
اینکه در عکس دونفره انتخاباتی، کدام یک اولویت پیدا میکنند و کدام یک در سایه دیگری دیده میشود و هر یک در چه نسبتی با دیگری ظاهر شود، خود قصهای است که باید آن را از آغاز دنبال کرد.
در دهه اول انقلاب، در عکس دو نفره نظام و مردم، مردم در سایه نظام دیده میشوند. نظام سیاسی مقدس است، پرشکوه است، آرمانهای بزرگ دارد، غایتهای دور پیش رو گشوده است و مردم در این عکس دو نفره، زیر سایه نظام سیاسی دیده میشوند. مردم صدا و تصویری که نظام در فضا میپراکند تکرار میکنند.
در دهه هفتاد، مردم و نظام سیاسی هر دو روی دو سکوی برابر ایستادهاند. گاه مردم صدای نظام سیاسی را پژواک میدهد و گاه بر عکس این نظام سیاسی است که صدای مردم را پژواک میدهد.
دهه هشتاد به اینسو را نباید با یک عکس توضیح داد. باید از صحنه چند عکس گرفت. گاهی مردم در حال دویدن هستد نظام پشت سر آنها متعجب و مستاصل میدود، گاه به عکس این نظام سیاسی است که به سویی میرود و مردم نگران دنبال آن میروند. گاهی اخم آلود به هم نگاه میکنند، گاهی برای هم شکلک در میآورند. گاهی خجالت زده به هم نگاه میکنند، گاهی هم لبخندی از سر اجبار به هم میزنند.
من به عکس دونفرهای میاندیشم که این روزها به تدریج ساخته میشود.
- ۹۶/۰۲/۰۳